Visie
De Burgerlijst geeft burgers de macht om beslissingen te nemen over hun stad. We streven naar een Antwerps stadsbestuur dat conflictvrij besluiten neemt. Een bestuur waar iedereen aan kan meewerken. Waar ontmoeting centraal staat. De Burgerlijst werkt aan een transparante stad waarin eerlijke, slimme beslissingen worden genomen. We zijn volledig onafhankelijk van de belangen van partijpolitiek. De Burgerlijst brengt de democratie in een stroomversnelling.
Voorbeelden
Om de vraag: werkt dit in de praktijk in een keer te beantwoorden: ja! In steeds meer landen vinden burgers rechtstreeks de weg naar de politieke macht. Maar beginnen doen we bij het begin.
Het begin
Of hoe een handvol mensen in het Engelse Frome een internationale beweging op gang bracht
Toen Peter Macfadyen geen afdoend antwoord kreeg van zijn lokaal bestuur op een nochtans eenvoudige vraag, wist hij niet dat hij in wat volgde een hele beweging op gang zou brengen. In 2011 neemt een handvol burgers het heft in eigen handen neemt en maakt de lokale bevolking warm voor een vernieuwend project: uitklapdemocratie (of: Flatpack democracy). In lokale cafés komen burgers bij elkaar om te bespreken hoe het anders kan na jaren van stugge partijpolitieke vertegenwoordiging. De independents for Frome (ifF) kan op overweldigende steun rekenen in de verkiezingen van 2011. Maar liefst 10 van de 17 zetels gaan naar ifF. Kan het nog gekker? Ja hoor, dankzij hun inclusieve werk en de vernieuwende projecten halen ze in 2015 álle zetels binnen. Hun verwezenlijkingen leggen ze zelf het best uit in dit filmpje.
Intussen groeit de lijst van Britse voorbeelden gestaag: Bath, Sutton, Winchester,… Wil je meer weten? Macfadyen schreef zelf een doe-het-zelfboek met de gebeurtenissen in Frome als leidraad. De passende titel: Flatpack Democracy.
En bij ons?
Heel wat burgerinitiatieven lopen warm voor oktober 2018
De komende maanden verwachten we dat nog veel burgerlijsten in steden en gemeenten naar buiten zullen komen. Eentje die zich al volop in de verkiezingsstrijd mengt is ‘De burgers van Grobbendonk & Bouwel’. In september 2017 zorgden ze voor een politieke aardverschuiving in de gemeente toen 2 leden van het college en een gemeenteraadslid, uit 3 verschillende politieke fracties, hun partij aflegden. Het startschot voor burgerparticipatie in hun gemeente, weg van partijpolitieke spelletjes en afspraken. Ben je benieuwd naar hun manier van werken? Loop zeker eens binnen bij een van hun burgercafés.
Ook in Brussel en Ternat zijn ze van start gegaan.
Hoe het begon
Er was eens … een man met een plan. Of in dit geval: een handvol mannen en vrouwen met een gezonde dosis enthousiasme en veel (heel veel) bedenkingen over de huidige politiek. Bedenkingen die jij, gezien je intussen al zo ver gevorderd bent op deze website, waarschijnlijk ook herkent. ‘Wat doen die partijen eigenlijk tussen ons en de volksvertegenwoordigers?’, Waarom mogen we maar om de 6 jaar stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen?’, ‘Kunnen mensen eigenlijk niet beter zelf beslissen over wat ze belangrijk vinden?’ en ga zo maar verder. Voldoende bedenkingen om in 2016 echt aan de slag te gaan, naar het voorbeeld van de flatpack-ers in Frome. Wilden ze een project als de Burgerlijst doen lukken, dan was het nodig om te kijken wat de Antwerpse volksvertegenwoordigers nu echt doen. En om na te gaan hoe conflictloze politiek werkt. Daarom organiseerden ze in juni 2016 de Antwerpse Burgerraad versie 0/Bèta/… (aangezien we de Burgerraad van januari 2017 de eerste noemen, zoeken we nog steeds naar een naam voor deze). Met een kleine groep bestudeerden ze de ontwerpbesluiten van de volgende Gemeenteraad, stelden ze vragen, maakten ze aanbevelingen en bediscussiëerden ze de dossiers. De conclusies: er was nog veel werk aan de winkel eer de besluitvorming transparant kon genoemd worden (denk onder andere aan ontbrekende dossiers) en de stapel besluiten was omvangrijk, maar best te begrijpen. Meer zelfs: de vragen die naar boven kwamen waren écht relevant. Waarom stelden de gemeenteraadsleden ze niet?
Fast forward naar december van dat jaar. Intussen was de Burgerraad klaar voor een echte aftrap. Vanaf januari 2017 is (na wat zoeken) de zondag voor de gemeenteraadscommissies traditioneel het moment waarop iedereen die dat wil, mee kan komen praten over de gemeenteraadsbesluiten van die maand. Maar ook de Burgerlijst kreeg vorm. Het idee om in Antwerpen een gelijkaardig initiatief als in Frome te lanceren als antwoord op het klassieke getouwtrek en gekibbel tussen partijen lag eind december 2016 op tafel. De Burgerlijst dus, in de media en al!
Intussen zijn de ideeën gerijpt, ontstaan er in andere dorpen en steden steeds meer burgerinitiatieven en krijgen burgerbewegingen vaker een voet tussen de deur van het besluitvormingsproces. Het moment is er, nu wij nog. En wij, dat is vanaf nu iedereen in Antwerpen die mee wil doen.
FAQ
Er zijn al veel burgerbewegingen in Antwerpen. Wat maakt de Burgerlijst dan bijzonder?
De burgerbewegingen die er nu zijn focussen sterk op telkens 1 thema of op een beperkt domein. Kort door de bocht zou je kunnen zeggen dat de beweging iets wil en daarvoor gaat lobbyen of druk zetten. Dit wil zeggen dat ze nooit echt een bevoegdheid hebben. Met de Burgerlijst willen we de stem van de burgers introduceren in de officiële besluitvorming. Niet enkel door de inwoners om de 6 jaar naar het stemhokje te sturen, zoals nu gebeurt, maar door tussentijds regelmatig overleg te hebben met de betrokkenen. Zo kunnen ideeën van burgers aan bod komen in het besturen van de stad. Dit doen we dan via de verkozenen die het betrekken van burgers bij de besluitvorming als taak hebben.
Wat wordt er bedoeld met conflictvrij?
Het huidige democratische systeem met partijen is gebaseerd op conflict. De partijen zijn concurrenten van elkaar en ze nemen elke poging aan om elkaar de loef af te steken. De Burgerlijst wil deze dynamiek doorbreken. Er kan gedebatteerd worden en men zal verschillende opvattingen hebben, maar ieders doel is hetzelfde: een goed bestuur van de stad. Geen partijbelangen dus.
Wat vinden de partijen van dit initiatief?
Dat we het nog niet weten. Ze zullen het initiatief niet allemaal op applaus onthalen, zeker niet als ze denken stemmen te kunnen verliezen. Wanneer we een antwoord op deze vraag hebben, zullen we het hier posten.
En op Vlaams niveau dan?
In 2019 zijn er Vlaamse verkiezingen. Het is niet uitgesloten dat er een burgerbeweging in Vlaanderen mee zal doen aan die verkiezingen. Met de Burgerlijst zullen we dan ook wel eens bekijken wat we ermee kunnen doen. Maar laten we ons eerst concentreren op oktober 2018.
Ik woon in een gemeente buiten Antwerpen. Hoe kom ik te weten of er in mijn gemeente gelijkaardige initiatieven zijn?
We proberen op de site gekende initiatieven op te lijsten. Maar het kan zijn dat er bewegingen onder onze radar blijven. Een korte zoektocht op google of sociale media kan al voldoende zijn om ze te vinden. Als je een beweging vindt, laat je het ons dan ook weten? Dan kunnen we die meteen toevoegen aan de lijst.
Kan ik zelf een burgerlijst-initiatief opstarten?
Dat kan zeker. Om een lijst in te dienen heb je enkele handtekeningen nodig van burgers (aantal is afhankelijk van grootte van de gemeente) of van een uittredend gemeenteraadslid en personen om op de lijst te staan. Dan ben je al in orde. Maar natuurlijk is het meer werk dan dat. Je moet voldoende vrijwilligers hebben en een werkwijze uitwerken die past bij je gemeente. De info op onze website kan je al op weg helpen. Je mag ons ook steeds een mailtje sturen. We kunnen maar leren van elkaar.